Boontje komt om jouw loontje

Boontje komt om jouw loontje: schuldeisers en arbeidsinkomsten

Dat een werknemer in ruil voor het leveren van arbeidsprestaties recht heeft op loon staat buiten kijf: dit is een fundament van het arbeidsrecht, verankerd in artikelen 2 en 3 van de wet arbeidsovereenkomsten. Dat op ditzelfde loon beslag kan worden gelegd door schuldeisers van de werknemer is minder bekend en vanzelfsprekend, maar zeker mogelijk.

We geven een korte inleiding op drie manieren waarop een schuldeiser aanspraak kan maken op iemands loon: loonbeslag, loonoverdracht en loondelegatie.

Loonbeslag

Wanneer een werknemer zijn schulden niet krijgt afbetaald en het geduld en vertrouwen van de schuldeiser wegkwijnt, vormt loonbeslag een mogelijkheid om een schuld te vereffenen. Op voorwaarde dat de schuldeiser beschikt over een uitvoerbare titel (een vonnis of een authentieke akte, met andere woorden een akte waar een notaris aan te pas is gekomen), kan de schuldeiser bewarend of uitvoerend beslag leggen bij de werkgever.

In het geval van bewarend beslag wordt (een gedeelte van) het inkomen tijdelijk opgeslagen en opzij gezet, zodat de werknemer het onmogelijk kan opeisen en uitgeven. Bij voorkeur plaatst de werkgever het loon op een geblokkeerde rekening. Het dient als een onderpand voor de schuldeiser om de betaling van de schuld af te dwingen.

Komt er geen schot in de zaak, dan kan de werkgever een stap verder zetten en overgaan tot uitvoerend beslag, het effectief opeisen van het loon. Indien nodig zal dit beslag meerdere lonen omvatten, dit is niet beperkt tot een uitbetaling van één maand.

De werkgever bekleedt een belangrijke schakelrol in deze driehoeksverhouding. Nadat beslag wordt gelegd zal hij een ‘verklaring van derde-beslagene’ moeten opstellen en de werknemer en de schuldeiser in kennis stellen van de goederen die vatbaar zijn voor beslag, alsook de redenen waarom eventueel geen beslag kan worden gelegd. Laat de werkgever na dit te doen, dan kan hijzelf als schuldenaar worden verklaard. In dit geval zal de werkgever enerzijds het loon moeten afstaan aan de schuldeiser én de werknemer alsnog zijn loon moeten uitbetalen.

Loonoverdracht

De werknemer kan ook vrijwillig beslissen om zijn vordering op het loon af te staan ten voordele van zijn schuldeiser. In dit geval ontvangt de schuldeiser de juridische eigendom van de schuldvordering. Aan deze overdracht zijn zeer zware formele voorwaarden gekoppeld, opdat er nooit discussie over kan ontstaan dat de werknemer wel degelijk afstand heeft gedaan van zijn loon. Alles dient schriftelijk te gebeuren per aangetekende brief of gerechtsdeurwaardersexploot.

Ook hier geldt dat wanneer de werkgever verzuimt aan één van zijn wettelijke verplichtingen, hij zowel de schuldeiser als de werknemer zal moeten uitbetalen. Wanneer geen loon wordt uitbetaald waar de werknemer recht op heeft, loopt de werkgever bovendien het risico boetes van niveau 2 op te lopen volgens het Sociaal Strafwetboek.

Loondelegatie

Een laatste, minder vaak voorkomende mogelijkheid is de situatie waarbij de rechter in een echtscheidingsdossier een tijdelijke uitkering aan één van de echtgenoten toekent.

Is één van de echtgenoten minder vermogend dan de andere en is de kans reëel dat de meer vermogende echtgenoot deze onverbiddelijk niet bijstaat tijdens de afhandeling van de echtscheidingsprocedure, dan kan de rechter oordelen dat loon moet worden uitgekeerd aan de minder vermogende echtgenoot tot op datum van echtscheiding. Dit kan zelfs het volledige nettoloon betreffen.

Hoewel de drie opgesomde mogelijkheden om aanspraak te maken op het loon van iemand anders nu slechts zeer bondig werden omschreven, is het belangrijk om te weten wat de mogelijkheden zijn. Ondanks het feit dat er telkens zeer formele voorwaarden aan gekoppeld zijn, is het opmerkelijk dat wanneer iemand schulden heeft de schuldeiser via gerechtelijke weg relatief snel (een deel van) het loon kan opeisen. Ook de werkgever moet goed op de hoogte zijn van de te volgen procedure, want een miskenning van de procedureregels kan hem duur komen te staan.